– Podstawowym podziałem rzeczy jest podział na rzeczy nieruchome (nieru-chomości) i rzeczy ruchome (ruchomości). Nieruchomość to część powierzchni ziemskiej stanowiąca przedmiot odrębnej własności (grunt) wraz ze wszystkim, co jest z nią trwale związane, zabudowaniami, drzewami i innymi częściami składowymi. Wyjątkowo jako nieruchomość może być traktowany także sam budynek lub jego część (lokal), jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowi odrębny od gruntu przedmiot własności. Ruchomość to każda rzecz, która nie jest nieruchomością.

Sprzedaż na raty jest szczególnym rodzajem umowy sprzedaży. Ma ona zastosowanie wyłącznie w handlu detalicznym i od zwykłej sprzedaży różni się kilkoma specyficznymi cechami.

Jako sprzedawca w umowie sprzedaży na raty może wystąpić jedynie przedsiębiorstwo zajmujące się wyłącznie lub między innymi działalnością handlową. Przepisy (art. 583 § 1 k.c.) nie czynią tu rozróżnienia między rodzajami podmiotów gospodarczych, byle tylko ich działalność miała charakter zawodowy. W charakterze kupującego na raty może wystąpić tylko osoba fizyczna.

Odpowiedzialność za cudze czyny obejmuje zróżnicowane pod względem faktycznym i prawnym sytuacje, a w szczególności: a) odpowiedzialność za czyny osób niepoczytalnych, b) odpowiedzialność za czyny osób, którym powierzono dokonanie czynności, c) odpowiedzialność za czyny podwładnych.

Jak wspomniano poprzednio, osoba fizyczna w określonych przepisami kodeksu cywilnego okolicznościach nie ponosi odpowiedzialności cywilnej za swoje czyny, a to z uwagi na brak winy w jej działaniu. W szczególności chodzi tu

Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Biorący rzeczy w używanie obowiązany jest zwrócić tę samą rzecz w niepogor- szonym stanie. Przedmiotem użyczenia mogą być wszelkie rzeczy, zarówno ruchome jak i nieruchome, które po wykorzystaniu wracają do właściciela.

Udzielony kredyt służy do zapłaty reszty ceny kupna, pozostałej po wpłacie gotówkowej, stanowiącej zazwyczaj przeważającą jej część. Klient płaci więc w gotówce pierwszą ratę oraz ewentualne koszty dodatkowe, zaś resztę – do pełnej wysokości ceny zakupionych artykułów – uzupełnia przekazami limitowanymi otrzymanymi od banku w charakterze środków kredytowych. Przekazy takie przedsiębiorstwo handlowe może niezwłocznie zrealizować w pełnej wysokości i w ten sposób uzyskać całą należność za sprzedany na raty towar.

– Czynności prawne. Stanowią one w obrocie cywilnym najczęstsze i najważniejsze źródło stosunków zobowiązaniowych. Dotyczy to przede wszystkim czynności prawnych dwustronnych (umów).

– Czyny niedozwolone, w wyniku których powstaje szkoda i naruszenie czyjegoś prawa podmiotowego, powodują powstanie stosunku zobowiązaniowego między sprawcą lub inną osobą odpowiedzialną, a tym, komu wyrządzono szkodę. Treścią zobowiązania jest obowiązek naprawienia szkody.

Osoba fizyczna może być całkowicie lub częściowo pozbawiona zdolności do czynności prawnych na mocy orzeczenia sądu. Takie pozbawienie zdolności do czynności prawnych nosi nazwę ubezwłasnowolnienia. Ubezwłasnowolnienie może być całkowite lub częściowe.

Sąd może zastosować całkowite ubezwłasnowolnienie, jeżeli człowiek wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem (art. 13 § 1 k.c.). Częściowe ubezwłasnowolnienie sąd może orzec, gdy przyczyny te występują z mniejszym nasileniem, tak że orzeczenie ubezwłasnowolnienia całkowitego nie jest potrzebne ani celowe, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia spraw tej osoby. Z natury rzeczy częściowe ubezwłasnowolnienie może być orzeczone tylko w stosunku do osoby pełnoletniej.

szatni. Z jej zawarciem wiąże się niekiedy wydanie znaku legitymacyjnego (numerka w szatni), koniecznego do zidentyfikowania osoby uprawnionej do odbioru powierzonej rzeczy.

Podstawowym obowiązkiem przechowawcy jest czuwanie nad rzeczą i dbanie o to, by jej stan się nie pogorszył, a więc by nie uległa zniszczeniu, uszkodzeniu, zabrudzeniu itd. Sposób sprawowania pieczy zależy od umowy, a najczęściej wynika z okoliczności i z właściwości przechowywanej rzeczy, inaczej bowiem przechowuje się torebkę w garderobie, inaczej zaś rasowego psa w przechowalni lotniska.

Pojęcie szkody

Przez szkodę należy rozumieć uszczerbek w obecnym i przyszłym majątku, jakiego poszkodowany doznaje wbrew swojej woli. Szkodę stanowi więc różnica między dwoma stanami majątkowymi: tym po wyrządzeniu szkody, i tym, który by istniał, gdyby szkody nie wyrządzono.

Kodeks cywilny nie zawiera definicji szkody, posługuje się tym pojęciem w znaczeniu potocznym. W nauce rozróżnia się niekiedy szkodę w znaczeniu ekonomicznym i szkodę w znaczeniu prawnym , przy czym za szkodę w znaczeniu ekonomicznym uważa się każdy uszczerbek majątkowy, zaś za szkodę w znaczeniu prawnym taki uszczerbek majątkowy, za który ktoś ponosi odpowiedzialność. Celowość takiego podziału jest wątpliwa, bo nie opiera się on na rodzaju szkody, lecz na zmiennych okolicznościach, które powodują, że szkoda wywołana tym samym zdarzeniem raz będzie miała tylko charakter ekonomiczny, a raz prawny. I tak na przykład szkoda wywołana uderzeniem pioruna jest szkodą w znaczeniu ekonomicznym, ponieważ nikt za nią nie odpowiada i ponieść ją musi ten, komu się wydarzyła. Jeżeli jednak właściciel spalonej wskutek uderzenia pioruna stodoły był ubezpieczony, szkoda ma charakter prawny, gdyż odpowiada za nią zakład ubezpieczeń .

Każdemu pracownikowi przysługuje prawo do corocznego płatnego urlopu Wypo-czynkowego, przy czym na żądanie pracownika urlop powinien mu być udzielony w całości. Uprawnienia urlopowe pracowników umysłowych i pracowników fizycznych są jednakowe.

Nabycie prawa do urlopu oraz wymiar urlopu uzależniony jest od przepracowania określonego czasu. Do czasu tego dolicza się wymienione w przepisach okresy nauki. Pracownik uzyskuje prawo do pierwszego urlopu z upływem sześciu miesięcy

– odpowiedzialność za zwierzęta, b) odpowiedzialność za szkody wyrządzone wyrzuceniem rzeczy lub wylaniem płynu z pomieszczenia, c) odpowiedzialność za szkody wyrządzone zawaleniem się budowli.

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez zwierzę (bydło, psa, drób) ponosi ten, kto zwierzę chowa albo się nim posługuje, niezależnie od tego czy zwierzę znajdowało się pod jego nadzorem, czy też zabłąkało się lub uciekło. Osobą tą jest oczywiście najczęściej właściciel, ale własność nie stanowi koniecznego warunku odpowiedzialności. Może się on uwolnić od odpowiedzialności tylko przez wykazanie, że ani sam, ani żadna osoba, za którą odpowiada, nie ponoszą winy. Nawet w takim przypadku sąd jednak może przysądzić odszkodowanie, jeśli wymagają tego zasady współżycia społecznego, a zwłaszcza wskazuje na taką potrzebę porównanie stanu majątkowego poszkodowanego i osoby chowającej zwierzę (art. 431 k.c.).

Zasiedzenie jest sposobem nabycia własności rzeczy w drodze długotrwałego posiadania. Terminy zasiedzenia określają przepisy kodeksu cywilnego (art. 172- 176 k.c.). Przez zasiedzenie może nabyć prawo własności

tylko posiadacz samoistny, czyli taka osoba, która włada rzeczą w charakterze właściciela. Nie może nabyć własności posiadacz zależny, czyli ten, kto włada rzeczą na podstawie umowy zawartej z właścicielem: najemca, dzierżawca itd.

W rozdziale I była mowa o wykładni prawa. Przepisy prawne bywają niekiedy z różnych przyczyn niejasne i wtedy wykładnia pozwala na ich wyjaśnienie i ustalenie właściwego znaczenia.

Podobną rolę odgrywa wykładnia w odniesieniu do czynności prawnych. Treść oświadczenia woli zawartego w czynności prawnej może być również niejasna, nieumiejętnie sformułowana, niepełna. Dotyczy to zwłaszcza przypadków, gdy nie dysponując doświadczeniem prawniczym strony nie potrafią precyzyjnie wyrazić w umowie tego, co chciałyby w niej zawrzeć i dokładnie określić swoich praw i obowiązków.

Umowa przedwstępna zgodnie ze swoją nazwą stanowi wstęp do zawarcia w przyszłości właściwej umowy. Jest to umowa, w której strony zobowiązują się do zawarcia w przyszłości umowy o oznaczonej treści. Obowiązek zawarcia umowy przyrzeczonej może być nałożony albo tylko na jedną stronę i wtedy na żądanie drugiej będzie ona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej, albo na obie strony i wtedy każda z nich będzie mogła domagać się od partnera zawarcia przyrzeczonej umowy.