Czek znajduje zastosowanie nie tylko w obrocie gospodarczym, ale także w innych stosunkach cywilnoprawnych z udziałem osób fizycznych. Czek jest papierem wartościowym zawierającym skierowane do banku polecenie wypłacenia okazicielowi lub określonej imiennie osobie podanej w nim kwoty pieniężnej z rachunku wystawcy.

Czek może wystawić jedynie osoba mająca w banku konto czekowe. Bank wydaje książeczkę czekową, zawierającą pewną liczbę blankietów. Przez wypełnienie i podpisanie czek staje się papierem wartościowym, który może być wprowadzony do obrotu, spełnić rolę środka płatniczego itd.

Jednym ze źródeł zobowiązań są, jak wspomniano poprzednio, czynności prawne, które dzielą się na jednostronne i dwustronne, zwane inaczej umowami. Umowy stanowią najczęstsze i najważniejsze źródło stosunków zobowiązaniowych .

Umową nazywamy zgodne oświadczenie woli stron, zmierzające do ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku prawnego. Umowa jest czynnością prawną, w której biorą udział dwie strony. W charakterze strony może występować więcej niż jedna osoba, na przykład kilku studentów kupuje wspólnie jeden podręcznik, występując wobec księgarni (sprzedawcy) jako jeden kupujący.

Zobowiązanie przestaje istnieć, a więc gaśnie, gdy zostanie osiągnięty cel, dla którego powstało. Celem tym jest zaspokojenie roszczeń wierzyciela. Dlatego naturalnym i najczęściej zachodzącym powodem zgaśnięcia zobowiązania jest jego wykonanie, polegające na spełnieniu przez dłużnika wszystkich tych świadczeń, do jakich był zobowiązany. O wykonaniu zobowiązań była mowa poprzednio.

Próby zdefiniowania osoby prawnej napotykają na trudności. Można przyjąć, że osobą prawną jest wyodrębniona jednostka organizacyjna, która zgodnie z obowiązującymi przepisami może występować jako samodzielny podmiot prawa cywilnego. Jest ona tworem sztucznym, powoływanym przez człowieka. Na istotę osoby prawnej składają się:

– element ludzki, np. załoga przedsiębiorstwa państwowego, członkowie stowarzyszenia wyższej użyteczności i spółdzielni, udziałowcy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Na nabycie spadku, do którego prawo przy dziedziczeniu ustawowym wynika z przepisów, a przy dziedziczeniu testamentowym z wyrażonej w testamencie woli spadkodawcy, istotny wpływ ma również spadkobierca. Kodeks cywilny przyznaje mu bowiem prawo decydowania, czy chce dziedziczyć spadek, do którego został powołany. Spadkobierca może w tym zakresie podjąć jedną z trzech następujących decyzji (art. 1012 k.c.):

Prawo spadkowe i wszystkie tworzące je instytucje prawne wyrastają z fun-damentalnej reguły, zgodnie z którą prawa i obowiązki majątkowe w zasadzie nie wygasają wskutek śmierci człowieka, do którego należały, lecz przechodzą na inne osoby. Spadek to właśnie ogół majątkowych praw i obowiązków zmarłego w chwili jego śmierci.

Jak z powyższego wynika, w skład spadku wchodzą nie tylko prawa majątkowe (np. własność rzeczy, wierzytelność, autorskie prawa majątkowe do utworu muzycznego), ale również obowiązki (np. dług z tytułu zaciągniętego kredytu). Obowiązki podlegają dziedziczeniu na równi z prawami, dlatego otrzymanie spadku nie jest równoznaczne z powiększeniem majątku spadkobiercy, przeciwnie

– właściwość rzeczową,

– właściwość miejscową.

Właściwość rzeczowa pozwala ustalić, czy sprawa w pierwszej instancji powinna być rozstrzygnięta przez sąd rejonowy czy sąd okręgowy. W tym względzie obowiązuje zasada, że sądami pierwszej instancji dla spraw cywilnych są sądy rejonowe. Jako wyjątek do tej zasady kodeks postępowania cywilnego wymienia rodzaje spraw, które podlegają rozstrzygnięciu przez sąd okręgowy jako sąd pierwszej instancji. Do spraw tych należą: 1) sprawy o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone prawa majątkowe, oprócz spraw o ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa i macierzyństwa oraz o przysposobienie,

Własność jest przede wszystkim kategorią ekonomiczną, oznaczającą określoną formę społecznego zawłaszczenia przez ludzi dóbr materialnych w procesie produkcji. Jeżeli stosunki własnościowe zostaną uregulowane przepisami prawnymi, mamy do czynienia z własnością w znaczeniu prawnym , .

Własność jest najszerszym prawem do rzeczy, pozwalającym właścicielowi korzystać z niej i rozporządzać nią z wyłączeniem innych osób. Właściciel może korzystać z uprawnień, jakie daje mu prawo własności w granicach zakreślonych przepisami prawnymi i społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa własności.

Młodocianym w rozumieniu prawa pracy jest osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat. Zatrudnienie dzieci poniżej 15 lat jest zabronione. Prawo pracy ustanowiło zasadę, że młodociany może być zatrudniony dopiero po ukończeniu szkoły podstawowej. Wyjątkiem są prace sezonowe i dorywcze, ustalone przez właściwych ministrów. Przepisy wykonawcze ustalają listy prac wzbronionych młodocianym.

– na mocy porozumienia stron,

– wskutek wypowiedzenia przez jedną ze stron,

– w razie rozwiązania umowy bez wypowiedzenia,

– z upływem czasu, na który umowa była zawarta,

– z dniem ukończenia pracy, dla której wykonana umowa była zawarta. Oświadczenie strony o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie.

Przepisy kodeksu cywilnego przewidują możliwość zrzeczeniasię korzystania z przedawnienia. Dłużnik może oświadczyć, że nie korzysta z przedawnienia. Oświadczenie to może być złożone po upływie terminu przedawnienia, dłużnik nie może więc z góry wyrzec się korzyści, jakie płyną z przedawnienia, gdyż mogłoby to

doprowadzić do nadużycia sytuacji przez stronę ekonomicznie silniejszą, do wywierania niedozwolonych nacisków, do uzależnienia zgody na zawarcie umowy od zrzeczenia się prawa do skorzystania z przedawnienia i podobnych niedopuszczalnych praktyk.

Groźba oznacza przymus psychiczny zastosowany w celu wymuszenia oświadczenia woli. Z groźbą będziemy mieli na przykład do czynienia, gdy ktoś grozi zabójstwem na wypadek odmowy zawarcia korzystnej dla niego umowy.

Groźba musi być bezprawna. O groźbie bezprawnej mówimy zarówno wtedy, gdy sprawca grozi użyciem bezprawnego środka (np. popełnieniem przestępstwa), jak i wtedy, gdy grozi użyciem środka dozwolonego, którym jednak nie wolno się

Kodeks cywilny nie formułuje definicji osoby prawnej. Ustanawia on w to miejsce kryterium formalne, którym jest uznanie jednostki organizacyjnej za osobę prawną przez przepisy. Według art. 33 k.c. osobami prawnymi w rozumieniu kodeksu cywilnego są: Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Biorąc pod uwagę wspomniane kryterium do osób prawnych należałoby w obecnym stanie prawnym zaliczyć:

Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wyna-grodzenia. Umowa o dzieło jest ściśle wyodrębnionym typem umowy w stosunku do innych umów o świadczenie usług. Jej główną cechą charakterystyczną jest to, że przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do dostarczenia zamawiającemu gotowego rezultatu swoich usług i tylko za ten rezultat należy mu się wynagrodzenie. Za osiągnięcie umówionego wyniku swojej pracy i umiejętności przyjmujący zamówienie ponosi odpowiedzialność.