WYKŁADNIA OŚWIADCZENIA WOLI
W rozdziale I była mowa o wykładni prawa. Przepisy prawne bywają niekiedy z różnych przyczyn niejasne i wtedy wykładnia pozwala na ich wyjaśnienie i ustalenie właściwego znaczenia.
Podobną rolę odgrywa wykładnia w odniesieniu do czynności prawnych. Treść oświadczenia woli zawartego w czynności prawnej może być również niejasna, nieumiejętnie sformułowana, niepełna. Dotyczy to zwłaszcza przypadków, gdy nie dysponując doświadczeniem prawniczym strony nie potrafią precyzyjnie wyrazić w umowie tego, co chciałyby w niej zawrzeć i dokładnie określić swoich praw i obowiązków.
Wykładnia oświadczenia woli opiera się na odmiennych zasadach niż wykłania przepisów prawnych. Są one określone w art. 65 k.c. W szczególności przystępując do wyjaśnienia treści oświadczenia woli strony należy raczej badać, jaki był jej zamiar i cel, aniżeli opierać się na dosłownym brzmieniu. Odnosi się to w głównej mierze do umów. Jak uczy doświadczenie, strony umowy posługują się często niewłaściwym słownictwem. Na przykład wypożyczalnia sukien ślubnych wcale nie zawiera z klientami umów pożyczki lecz umowy najmu, adwokata nie wynajmuje się lecz zawiera z nim umową zlecenia lub
0 dzieło, pożyczając książkę zawiera się w rzeczywistości umowę użyczenia itd. Jeśli na tle takiej umowy wyniknie spór, trzeba wniknąć w zgodny zamiar stron 1 cel umowy, by określić jej prawny charakter i by w konsekwencji – stosując przepisy prawne dotyczące odpowiedniego rodzaju umowy – prawidłowo spór rozstrzygnąć. Podobnie trzeba odtworzyć zamiar stron przy interpretowaniu poszczególnych klauzuli umowy.
Jak więc widać, przy interpretowaniu oświadczeń woli nie wysuwa się na pierwszy plan wykładnia słowna, badanie użytych w umowie zwrotów i sformułowań – co jest charakterystyczne dla wykładni przepisów i przy ustalaniu ich właściwego znaczenia decyduje – lecz zbadanie, co strony chciały w umowie postanowić i jaki był cel, któremu czynność prawna miała służyć. Według ogólnej dyrektywy art. 65 § 1 k.c. oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje.