Ochrona pracy kobiet
Szczególna ochrona pracy kobiet idzie w dwóch kierunkach: a) wprowadza zakaz zatrudniania kobiet przy pracach uciążliwych i szkodliwych dla ich zdrowia, – daje szczególne uprawnienia związane z ciążą i wychowaniem dzieci.
Kobiet nie wolno zatrudniać przy pracach szczególnie uciążliwych i szkodliwych dla ich zdrowia. Wykaz takich prac ustalany jest przez Radę Ministrów. Wykaz prac i stanowisk, na których nie wolno zatrudniać kobiet w danym zakładzie pracy, powinien być ujęty w regulaminie pracy.
Zakład pracy nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego, chyba że zachodzą okoliczności uzasad-niające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownicy, a reprezentująca ją zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy. Ponadto pracodawca może wypowiedzieć umowę pracownicy jedynie w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Kobiety w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Nie wolno jej też bez jej zgody delegować poza stałe miejsce pracy. Kobietę opiekującą się dzieckiem w wieku do roku wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej i delegować poza stałe miejsce pracy tylko za jej zgodą. Pracodawca jest obowiązany zatrudnić kobietę w ciąży przy innej, lżejszej pracy, jeśli dotąd wykonywała pracę wzbronioną kobietom w ciąży, albo jeśli lekarz zaleci przeniesienie do innej pracy. Związane z nową pracą wynagrodzenie nie może być niższe od dotychczasowego. Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w następującym wymiarze:
– 16 tygodni przy pierwszym porodzie,
– 18 tygodni przy każdym następnym porodzie,
– 26 tygodni przy porodzie wielorakim.
Co najmniej dwa tygodnie urlopu macierzyńskiego powinny przypadać przed przewidywaną datą porodu, jeśli jednak pracownica ich w całości lub części nie wykorzystała, ma do nich prawo po porodzie. W razie urodzenia martwego dziecka lub zgonu dziecka w okresie pierwszych sześciu tygodni życia urlop macierzyński ulega skróceniu do ośmiu tygodni (art. 180 k.p.).
Na wniosek pracownicy pracodawca jest obowiązany udzielić jej urlopu wychowawczego w celu sprawowania opieki nad dzieckiem. Pracownicy karmiącej dziecko piersią przysługuje prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy (45-minutowych w razie karmienia więcej niż jednego dziecka). Ponadto pracownicy wychowującej dzieci w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku zwolnienie od pracy na dwa dni. Dotyczy to także mężczyzn będących jedynymi opiekunami dzieci.