WSPÓŁWŁASNOŚĆ

Współwłasność jest szczególną odmianą własności, charakteryzującą się wielością podmiotów prawa własności. O współwłasności mówimy wówczas, gdy rzecz stanowi jednocześnie własność kilku osób. Prawo cywilne odróżnia dwie formy współwłasności:

– współwłasność łączną,

– współwłasność w częściach ułamkowych.

Współwłasność łączna powstaje i może istnieć tylko w przypadkach przewi-dzianych przepisami, w ramach szczególnego stosunku osobistego łączącego strony. Takim stosunkiem jest przede wszystkim stosunek między małżonkami, gdzie współwłasność występuje z reguły w postaci tzw. małżeńskiej wspólności ustawowej (art. 31-46 k.r. i op.) i z pewnymi wyjątkami obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Współwłasność łączna występuje też między wspólnikami w spółce cywilnej.

Współwłasność w częściach ułamkowych polega na tym, że własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom, z tym, że każdy z podmiotów ma w niej ułamkowo określony udział. Żadnemu ze współwłaścicieli nie przysługuje fizycznie wydzielona część rzeczy na własność. Udział we współwłasności może być różny i jest oznaczony odpowiednim ułamkiem. Współwłasność w częściach ułamkowych powstaje najczęściej albo na skutek zawarcia umowy (np. gdy koledzy wspólnie kupują namiot), albo przez dziedziczenie.

Każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli (art. 206 k.c.). Zasadą jest wspólne korzystanie z rzeczy (np. domu jednorodzinnego), wyjątkowo można żądać wydzielenia części rzeczy do wyłącznego użytku.

Każdy ze współwłaścicieli ma prawo i obowiązek brać udział w zarządzaniu rzeczą wspólną (art. 200 k.c.). Sposób sprawowania zarządu oraz korzystania z rzeczy może być uregulowany w umowie między współwłaścicielami, w przeciwnym razie mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego, które każdemu ze współwłaścicieli dają prawo zwrócenia się do sądu o rozstrzygnięcie spraw spornych.

Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. W razie sporu z żądaniem takim można się zwrócić do sądu. Współwłaściciel może domagać się, aby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział taki byłby sprzeczny z prawem, lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy, albo – co zdarza się najczęściej

– pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości (art. 210 i 211 k.c.).