SIŁA WYŻSZA

Siła wyższa (vis maior) należy do zjawisk odgrywających istotną rolę w stosunkach prawa zobowiązaniowego. Przepisy wiążą z nią w wielu przypadkach określone skutki prawne, w szczególności traktując siłę wyższą jako czynnik uwalniający od odpowiedzialności cywilnej.

Pojęcie siły wyższej nie zostało w kodeksie cywilnym zdefiniowane. Według przeważającego w polskiej nauce prawa cywilnego poglądu: Siłą wyższą jest każde zdarzenie zewnętrzne, występujące z takim natężeniem, że jego szkodliwym skutkom nie da się zapobiec zwyczajnie używanymi środkami.

Jak wynika z przytoczonej definicji, prawne znaczenie pojęcia siły wyższej poważnie odbiega od tego, co się rozumie przez siłę wyższą w języku potocznym. Należy przede wszystkim zwrócić uwagę, że nie można siły wyższej utożsamiać ze zdarzeniem niezależnym od człowieka. Wielu zdarzeń niezależnych od woli ludzkiej nie zaliczamy do przypadków siły wyższej. Tak na przykład nie jest siłą wyższą spóźnienie się pociągu, ulewa, zepsucie się samochodu, awaria maszyny, zablokowanie szosy wskutek zderzenia pojazdów. Za siłę wyższą uznaje się przede wszystkkim gwałtowne działanie siły przyrody o charakterze katastrofy, a także zdarzenie nadzwyczajne w postaci zaburzeń życia zbiorowego, jak wojna, zamieszki wewnętrzne itp. Według ukształtowanego w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądu, siła wyższa charakteryzuje się trzema następującymi cechami.Zdarzenia nie można było przewidzieć, analizując sytuację i uwzględniając wszystkie okoliczności sprawy.