Kredyt

Udzielony kredyt służy do zapłaty reszty ceny kupna, pozostałej po wpłacie gotówkowej, stanowiącej zazwyczaj przeważającą jej część. Klient płaci więc w gotówce pierwszą ratę oraz ewentualne koszty dodatkowe, zaś resztę – do pełnej wysokości ceny zakupionych artykułów – uzupełnia przekazami limitowanymi otrzymanymi od banku w charakterze środków kredytowych. Przekazy takie przedsiębiorstwo handlowe może niezwłocznie zrealizować w pełnej wysokości i w ten sposób uzyskać całą należność za sprzedany na raty towar.

System ten polega więc nie na sprzedaży ratalnej sensu stricto, lecz na kredycie ratalnym. Udzielany przez bank kredyt klient spłaca ratami. W ten sposób punkt ciężkości transakcji ratalnej przesuwa się ze stosunku „klient – przedsiębiorstwo handlowe” na stosunek „klient – bank”. Jest oczywiste, że w ramach takiego systemu przedsiębiorstwa handlowe nie ponoszą żadnego ryzyka. Ryzyko strat wynikających na przykład z nieuczciwości klientów, niewypłacalności i innych podobnych przyczyn ciąży w całości na banku. Za swoje usługi bank pobiera wynagrodzenie w formie odsetek od sumy udzielonego kredytu.

W sprawach związanych z kredytem ratalnym stosuje się odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego o sprzedaży na raty (art. 588 k.c.), w praktyce nie ma zatem żadnej różnicy między sprzedażą na raty sensu stricto a kredytem ratalnym, jeśli chodzi o prawne skutki tych transakcji.

W chwili zawarcia umowy sprzedaży na raty, kupiona rzecz staje się najczęściej własnością nabywcy. Strony mogą zdecydować, że własność pozostaje jeszcze przez pewien czas przy sprzedawcy i przechodzi na kupującego w późniejszym terminie, na przykład po zapłaceniu wszystkich rat.

Musi to jednak wynikać wyraźnie z umowy. Jako zabezpieczenie udzielonego kredytu stosuje się zazwyczaj weksel gwarancyjny i poręczenie osób trzecich. Są to umowne formy zabezpieczenia, które zależą od treści umowy między bankiem a klientem i występują tylko wtedy, gdy strony tak postanowią.

Niezależnie od tego przepisy kodeksu cywilnego wprowadziły również zabez-pieczenie działające automatycznie, z mocy ustawy. Jest nim przysługujące instytucji kredytowej ustawowe prawo zastawu na sprzedanej rzeczy. Istnieje ono tak długo, jak długo rzecz znajduje się u kupującego.