ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA CUDZE CZYNY

Odpowiedzialność za cudze czyny obejmuje zróżnicowane pod względem faktycznym i prawnym sytuacje, a w szczególności: a) odpowiedzialność za czyny osób niepoczytalnych, b) odpowiedzialność za czyny osób, którym powierzono dokonanie czynności, c) odpowiedzialność za czyny podwładnych.

Jak wspomniano poprzednio, osoba fizyczna w określonych przepisami kodeksu cywilnego okolicznościach nie ponosi odpowiedzialności cywilnej za swoje czyny, a to z uwagi na brak winy w jej działaniu. W szczególności chodzi tu

o dzieci, które nie ukończyły trzynastego roku życia, o osoby dorosłe, które z uwagi na chorobę lub niedorozwój psychiczny albo inne okoliczności znajdowały się w chwili popełnienia czynu w stanie wyłączającym świadomość lub zdolność swobodnego podjęcia decyzji, wreszcie o osoby, które ze względu na stan cielesny (starość, ślepota, głuchota itd.) traktowane są jako nie odpowiadające za wyrządzoną szkodę.

W nauce prawa cywilnego przyjęło się nazywać te osoby niepoczytalnymi, aczkolwiek ściśle rzecz biorąc tylko w jednym z wymienionych trzech przypadków mamy do czynienia z niepoczytalnością sensu stricto i w języku potocznym dziecka nie nazywamy niepoczytalnym, chociaż jego rozwój umysłowy związany z wiekiem nie pozwala mu na pełne ogarnięcie znaczenia dokonywanych czynów. Jest to więc nazwa umowna.