URLOPY WYPOCZYNKOWE
Każdemu pracownikowi przysługuje prawo do corocznego płatnego urlopu Wypo-czynkowego, przy czym na żądanie pracownika urlop powinien mu być udzielony w całości. Uprawnienia urlopowe pracowników umysłowych i pracowników fizycznych są jednakowe.
Nabycie prawa do urlopu oraz wymiar urlopu uzależniony jest od przepracowania określonego czasu. Do czasu tego dolicza się wymienione w przepisach okresy nauki. Pracownik uzyskuje prawo do pierwszego urlopu z upływem sześciu miesięcy
– w wymiarze połowy urlopu rocznego. Prawo do reszty urlopu rocznego uzyskuje po przepracowaniu roku. Prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym. Pracownik ma prawo do urlopu w następującym wymiarze:
– 18 dni roboczych – po roku pracy,
– 20 dni roboczych – po sześciu latach pracy,
– 26 dni roboczych – po dziesięciu latach pracy.
Do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i wymiar urlopu, wlicza się wszelkie okresy poprzedniego zatrudnienia. Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się czas nauki w szkole, z wyjątkiem szkoły podstawowej, według następujących zasad:
– z tytułu ukończenia zasadniczej lub równorzędnej szkoły zawodowej
– przewidziany programem nauczania czas nauki, nie więcej jednak niż trzy lata,
– z tytułu ukończenia średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas nauki, nie więcej jednak niż pięć lat,
– z tytułu ukończenia średniej szkoły ogólnokształcącej – cztery lata,
– z tytułu ukończenia szkoły policealnej – sześć lat,
– z tytułu ukończenia szkoły wyższej – osiem lat.
Wymienionych okresów nauki nie sumuje się.
Niektóre kategorie pracowników z uwagi na specyfikę pracy korzystają z wyższego wymiaru urlopu na podstawie odrębnych przepisów. Jeżeli stosunek pracy ulega rozwiązaniu w ciągu roku kalendarzowego, pracownikowi u obu pracodawców – dotychczasowego i nowego – przysługuje urlop w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego w danym roku u każdego z nich. Jeśli pracownik u dotychczasowego pracodawcy wykorzystał urlop w wymiarze wyższym od przysługującego za przepracowany okres, u nowego pracodawcy otrzymuje urlop w odpowiednio niższym wymiarze.
Zakład pracy sporządza plan urlopów, zasięgając przy tym opinii związku zawodowego i uwzględniając w miarę możności wnioski pracowników. Pracownik powinien być powiadomiony o terminie urlopu nie później niż na miesiąc przed dniem jego rozpoczęcia. Na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części, z tym jednak, że co najmniej jedna część urlopu powinna obejmować nie mniej niż czternaście kolejnych dni kalendarzowych, gdyż celem urlopu jest zregenerowanie sił pracownika. Z tego samego względu wypłacenie ekwiwalentu pieniężnego w miejsce urlopu dopuszczalne jest jedynie w wyjątkowych, wynikających z okoliczności wypadkach (np. powołania pracownika do służby wojskowej).
Urlop nie wykorzystany zgodnie z planem urlopów, na przykład z powodu choroby, pracownik powinien wykorzystać w pierwszym kwartale następnego roku kalendarzowego.
Za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymywał, gdyby w tym czasie pracował. Zmienne składniki wynagrodzenia, na przykład premie, mogą być obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z ostatnich trzech miesięcy, a w przypadku znacznego wahania wysokości wynagrodzenia – z ostatnich dwunastu miesięcy.
Na wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego. Okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.