ORZECZENIA SĄDOWE
– wyrok,
– postanowienie.
Wyrok wydaje sąd najczęściej po przeprowadzeniu rozprawy. W zasadzie rozstrzyga się w nim o całości sprawy. Wyrok ustala się na niejawnej naradzie sądowej, na której natychmiast sporządza się na piśmie sentencję, czyli tę część wyroku, w której obok elementów formalnych zawarte jest rozstrzygnięcie sądu co do żądania pozwu.
Z punktu widzenia treści, sąd w procesie może wydać wyrok zasądzający żądanie w całości, zasądzający je w części lub oddalający powództwo. Sentencję wyroku ogłasza sąd publicznie przez odczytanie, przytaczając jednocześnie ustnie najważniejsze motywy uzasadnienia. Wyrok ma uroczystą formę zaczyna się od zdania: „W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej…”.
Uzasadnienie wyroku na piśmie sporządza się na wniosek, który każda ze stron może zgłosić w ciągu 7 dni od daty ogłoszenia sentencji. Wyrok staje się prawomocny, jeżeli przeciwko niemu nie przysługuje stronom środek odwoławczy. Wyrok sądu pierwszej instancji staje się prawomocny, gdy minie termin do wniesienia apelacji. Wyrok sądu drugiej instancji prawomocnie kończy sprawę, chyba że uchyla wyrok sądu pierwszej instancji i przekazuje mu sprawę do ponownego rozpoznania.
Prawomocny wyrok sądu obowiązuje strony oraz wszystkie inne sądy, władze i urzędy. Wyrok prawomocny stwarza powagę rzeczy osądzonej w zakresie sprawy rozstrzygniętej w tym wyroku. Oznacza to, iż o to samo żądanie nie można w żadnym sądzie powtórnie wszcząć sprawy między tymi samymi stronami.
Postanowienie wydaje sąd w trakcie postępowania, rozstrzygając kwestie pomocnicze i cząstkowe, niezbędne dla całości sprawy. Na przykład sąd wydaje postanowienie o dopuszczeniu dowodu ze świadka, o powołaniu i przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego, o usunięciu wad formalnych, o nałożeniu grzywny na świadka itd. W postępowaniu nieprocesowym postanowienie ma często charakter orzeczenia kończącego sprawę.