Ubezwłasnowolnienie

Osoba fizyczna może być całkowicie lub częściowo pozbawiona zdolności do czynności prawnych na mocy orzeczenia sądu. Takie pozbawienie zdolności do czynności prawnych nosi nazwę ubezwłasnowolnienia. Ubezwłasnowolnienie może być całkowite lub częściowe.

Sąd może zastosować całkowite ubezwłasnowolnienie, jeżeli człowiek wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem (art. 13 § 1 k.c.). Częściowe ubezwłasnowolnienie sąd może orzec, gdy przyczyny te występują z mniejszym nasileniem, tak że orzeczenie ubezwłasnowolnienia całkowitego nie jest potrzebne ani celowe, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia spraw tej osoby. Z natury rzeczy częściowe ubezwłasnowolnienie może być orzeczone tylko w stosunku do osoby pełnoletniej.

Sytuacja osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej jest w zakresie zdolności do czynności prawnych taka, jak małoletniego poniżej trzynastego roku życia, zaś osoby częściowo ubezwłasnowolnionej, jak małoletniego powyżej trzynastego roku życia.

Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie sąd ustanawia opiekuna, chyba że są rodzice dysponujący władzą rodzicielską. Dla częściowo ubezwłasnowolnionego sąd ustanawia kuratora. Opiekun i kurator są w zakresie ustalonym przepisami prawa cywilnego przedstawicielami ustawowymi osoby ubezwłasnowolnionej .