Pojęcie umowy

Jednym ze źródeł zobowiązań są, jak wspomniano poprzednio, czynności prawne, które dzielą się na jednostronne i dwustronne, zwane inaczej umowami. Umowy stanowią najczęstsze i najważniejsze źródło stosunków zobowiązaniowych .

Umową nazywamy zgodne oświadczenie woli stron, zmierzające do ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku prawnego. Umowa jest czynnością prawną, w której biorą udział dwie strony. W charakterze strony może występować więcej niż jedna osoba, na przykład kilku studentów kupuje wspólnie jeden podręcznik, występując wobec księgarni (sprzedawcy) jako jeden kupujący.

Do zawierania umów i ich treści odnosi się w prawie zobowiązaniowym zasada wolności umów. Głosi ona, że w granicach wyznaczonych przepisami i zasadami współżycia społecznego strony dysponują swobodą. Strony w szczególności mogą swobodnie decydować: a) czy w ogóle zawierać umowę, b) z kim ją zawrzeć, c) jaką treść nadać umowie.

Zasada wolności umów nigdzie nie jest realizowana w sposób krańcowy, nieograniczony. Każdy system prawny przewiduje pewne granice, których w umowie nie można przekroczyć. W tym więc znaczeniu zasada wolności umów jest tylko pewną myślą przewodnią, którą system prawny powinien respektować, a nie normą prawną.

Ograniczenia zasady wolności umów, przewidziane przepisami, powinny mieć uzasadnienie w interesie społecznym. Typowym przykładem takiego ograniczenia jest zakaz zawierania umów, w których jedna ze stron zobowiązuje się popełnić przestępstwo. Uzasadnienie ograniczenia swobody stron jest w takim przypadku oczywiste.