POJĘCIE SZKODY I SPOSOBY JEJ NAPRAWIENIA

Pojęcie szkody

Przez szkodę należy rozumieć uszczerbek w obecnym i przyszłym majątku, jakiego poszkodowany doznaje wbrew swojej woli. Szkodę stanowi więc różnica między dwoma stanami majątkowymi: tym po wyrządzeniu szkody, i tym, który by istniał, gdyby szkody nie wyrządzono.

Kodeks cywilny nie zawiera definicji szkody, posługuje się tym pojęciem w znaczeniu potocznym. W nauce rozróżnia się niekiedy szkodę w znaczeniu ekonomicznym i szkodę w znaczeniu prawnym , przy czym za szkodę w znaczeniu ekonomicznym uważa się każdy uszczerbek majątkowy, zaś za szkodę w znaczeniu prawnym taki uszczerbek majątkowy, za który ktoś ponosi odpowiedzialność. Celowość takiego podziału jest wątpliwa, bo nie opiera się on na rodzaju szkody, lecz na zmiennych okolicznościach, które powodują, że szkoda wywołana tym samym zdarzeniem raz będzie miała tylko charakter ekonomiczny, a raz prawny. I tak na przykład szkoda wywołana uderzeniem pioruna jest szkodą w znaczeniu ekonomicznym, ponieważ nikt za nią nie odpowiada i ponieść ją musi ten, komu się wydarzyła. Jeżeli jednak właściciel spalonej wskutek uderzenia pioruna stodoły był ubezpieczony, szkoda ma charakter prawny, gdyż odpowiada za nią zakład ubezpieczeń .

Oczywiście kodeks cywilny operując pojęciem szkody odnosi ją tylko do tych przypadków, z którymi jest związana czyjaś odpowiedzialność. Szkoda majątkowa obejmuje dwa elementy. Pierwszy z nich, to strata (clamnum emergens), czyli efektywny uszczerbek pomniejszający majątek poszkodowanego. Drugi, utracony zysk(hienim cessans), czyli korzyści, jakie poszkodowany byłby osiągnął, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Rozróżnienie straty i utraconego zysku można zilustrować następującym przykładem. Na szkodę właściciela taksówki spowodowaną wypadkiem drogowym składają się z jednej strony koszty remontu, który ma na celu przywrócenie samochodu do poprzedniego stanu pod względem technicznym, eksploatacyjnym, estetycznym itd., a w przypadku całkowitego zniszczenia wozu kwota odpowiadająca jego wartości.