Organami wykonawczymi JST są

Organami wykonawczymi JST są zarządy w powiatach i województwach oraz wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci) miast w gminach (miastach). Zarządy działają kolegialnie, ich przewodniczącymi są starostowie w powiatach i marszałkowie w województwach. Rada powiatu (sejmik wojewódzki) wybiera starostę (marszałka województwa) bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym, a jego zastępców i innych członków zarządu na wniosek starosty (marszałka) zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady.

Uchwalona 20 czerwca 2002 r. ustawa (DzU nr 113, poz. 984) wprowadza bezpośredni wybór wójta lub burmistrza (prezydenta) oraz zmienia jego status. Wybrany przez społeczność gminy wójt jest z mocy prawa jednoosobowym organem wykonawczym. Oznacza to, że we wszystkich dotychczasowych przepisach, w których występuje zarząd gminy, wójt lub burmistrz (prezydent), wchodzi w jego kompetencje, przejmując jego uprawnienia. Jako jednoosobowy organ wykonawczy gminy, kieruje jej bieżącymi sprawami oraz reprezentuje ją na zewnątrz. Ustawa daje wójtowi prawo powołania zastępców. W zależności od liczby mieszkańców gminy będzie ich od 1 do 4. Rada gminy poprzez komisję rewizyjną kontroluje pracę wójta. Odwołanie wójta może nastąpić drogą referendum lokalnego lub decyzją Prezesa Rady Ministrów. Przewidziano możliwość przekazania uprawnień wójta, dotyczących podejmowania i wydawania decyzji administracyjnych, na podwładnych: zastępców, sekretarza oraz pracowników urzędu gminy.