ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WŁASNE CZYNY

Podstawową odmianą odpowiedzialności deliktowej jest odpowiedzialność za własne czyny. Kluczowy w tym zakresie przepis art. 415 k.c. stanowi, że kto z winy swojej wyrządził drugiemu szkodę, zobowiązany jest do jej naprawienia.

Jak wynika z przytoczonego przepisu, odpowiedzialność za własne czyny jest oparta na zasadzie winy. Obciąża więc osobę odpowiedzialną według przepisów za dany czyn tylko wówczas, gdy szkoda została przez tę osobę spowodowana w sposób zawiniony.

Wina polega na wadliwym stosunku psychicznym osoby do podjętego przez nią działania. Sprawca nie powstrzymuje się bowiem od działania, mimo iż wie lub powinien wiedzieć, że z tego mogą wyniknąć szkodliwe skutki.

Wina występuje w postaci winy umyślnej (działanie rozmyślne), gdy sprawca chce doprowadzić do owych szkodliwych skutków lub przynajmniej na nie się godzi. Z winą nieumyślną mamy do czynienia w formie niedbalstwa świadomego, gdy sprawca przewiduje, że jego działanie może pociągnąć za sobą szkodliwe i zabronione przez prawo skutki, ale z zaniedbaniem wskazanej ostrożności spodziewa się ich uniknąć, lub niedbalstwa nieświadomego, gdy sprawca nie przewiduje szkodliwych skutków swego działania wskutek braku uwagi i wymaganej staranności.

Czynu niedozwolonego może się dopuścić jedna osoba lub kilka osób. Jeżeli kilka osób ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, ich odpowiedzialność jest solidarna.

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym ponosi nie tylko ten, kto ją bezpośrednio wyrządził, lecz również każdy, kto inną osobę nakłaniał do wyrządzenia szkody (podżegacz) lub udzielał sprawcy pomocy (pomocnik). Odpowiedzialność obciąża także osobę, która świadomie skorzystała z wyrządzonej drugiemu szkody .