Działalność jednostek gospodarczych

Ze względu na cel osoby prawne dzielą się na takie, które dążą do celów gospodarczych, i na takie, które dążą do celów niegospodarczych (idealnych). Przeprowadzenie ścisłej kwalifikacji osób prawnych według tego kryterium zazwyczaj nie jest możliwe. W działalności jednostek gospodarczych występują również poczynania niegospodarcze, na przykład prowadzenie przez przedsiębiorstwo stołówki, żłobka, ośrodka wakacyjnego dla pracowników itd. Z drugiej strony osoby prawne dążące zasadniczo do celów idealnych, na przykład stowarzyszenia, prowadzą nierzadko działalność zarobkową, a więc gospodarczą, wspomagając swój budżet. Decydujący jest cel określony w ustawie.

Jednostka organizacyjna staje się osobą prawną w chwili wpisania do właściwego rejestru. Przepisy o osobach prawnych stosuje się również do takich jednostek organizacyjnych, którym wprawdzie ustawa wprost nie przyznaje osobowości prawnej, ale wyposaża je w zdolność prawną, co umożliwia im udział w obrocie (np. jednostki wojskowe). W ten sposób kodeks cywilny ukształtował w gruncie rzeczy trzeci rodzaj podmiotów prawa cywilnego. W swoim czasie nazwano je ułomnymi osobami prawnymi (A. Wolter). Za zobowiązania takiej jednostki, w razie jej niewypłacalności, subsydiarną(uzupełniającą) odpowiedzialność ponosząjej członkowie (art. 33′ k.c.).