Czy Umowa o dzieło jest odpłatna?

Umowa o dzieło jest zawsze odpłatna. Przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie ustalone w umowie. Jeśli nie umówiono wysokości wynagrodzenia, przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie przyjęte za dany rodzaj dzieła, a w razie wątpliwości wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym poczynionym nakładom. Wynagrodzenie przysługuje przyjmującemu zamówienie dopiero po wykonaniu i oddaniu zamawiającemu dzieła, jeśli w umowie nie postanowiono inaczej.

Strony mogą ustalić wynagrodzenie ryczałtowe lub też wynagrodzenie na podstawie wstępnego zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów, czyli kosztorysowe. Wynagrodzenie w formie ryczałtowej ustala się zazwyczaj przy pracach prostych (np. wprawienie szkła do okularów), natomiast w umowach o usługi bardziej skomplikowane (np. wybudowanie domu jednorodzinnego) stosuje się formę kosztorysową.

Jeżeli strony ustaliły wynagrodzenie w formie ryczałtu, na przyjmującym zamówienie spoczywa cały ciężar ryzyka, że rzeczywiste koszty uzyskania dzieła okażą się wyższe. Nie może on żądać podwyższenia wynagrodzenia. Tylko w przypadku zmiany stosunków, na przykład poważnej podwyżki cen materiałów, sąd może podwyższyć ryczałt albo rozwiązać umowę.

Odmienne są skutki ustalenia wynagrodzenia na podstawie kosztorysu. Jeśli w toku wykonania dzieła nastąpiła urzędowa zmiana cen, każda ze stron może się domagać zmiany wynagrodzenia.