Zastaw umowny

Zastaw umowny powstaje w drodze zawarcia przez strony odpowiedniej umowy wraz z jednoczesnym wydaniem rzeczy wierzycielowi (zastawnikowi). Strony mogą się też umówić, że dłużnik (zastawca) wyda rzecz osobie trzeciej, w rękach której będzie się znajdować. Wierzyciel w razie potrzeby może dochodzić swojego roszczenia na tej rzeczy bez względu na to, czyją własnością rzecz będzie w owej chwili. Dłużnik bowiem może dysponować swoim prawem własności i zastawioną rzecz sprzedać.

Umowa o ustanowienie zastawu nie wymaga szczególnej formy (poza zastawem rejestrowym). Szczególną odmianą zastawu umownego jest zastaw rejestrowy. W przeciwieństwie do klasycznej formy zastawu, której wartość dla zastawnika wiąże się z wydaniem mu do rąk zastawionej rzeczy (łacińskie powiedzenie głosi beatus qui tenet), rzeczy obciążone zastawem rejestrowym mogą być pozostawione w posiadaniu zastawcy. Zgodnie z przepisami zastaw rejestrowy może być stosowany jedynie dla zabezpieczenia wierzytelności niektórych podmiotów prawa, a mianowicie Skarbu Państwa i innych państwowych osób prawnych, gmin oraz wszelkich podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. W praktyce jest wykorzystywany przede wszystkim przez banki i inne instytucje kredytowe. Umowa

o ustanowienie zastawu rejestrowego powinna być pod rygorem nieważności zawarta na piśmie. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między zastawcą i zastawnikiem oraz wpis do rejestru sądowego.